‘Pak eindelijk de sjoemelsigaret aan’
Een Nederlandse rechter moet zich onder druk van longartsen uitspreken over de Europese meetmethode voor schadelijke tabaksrook.
Nederland moet de omstreden Europese meetmethode van teer, nicotine en koolmonoxide in tabak overboord gooien. Dit eisten organisaties op het gebied van de gezondheidszorg vrijdag bij de bestuursrechter in Rotterdam. Als de rechter de eis volgt, kan dit gevolgen hebben voor alle EU-lidstaten.
Een Europese tabaksrichtlijn schrijft voor dat in een sigaret maximaal 10 milligram teer, 1 milligram nicotine en 10 milligram koolmonoxide mag zitten. Die maatregel is ooit ingevoerd om de schadelijkheid van roken te beperken. De praktijk is anders. Rokers inhaleren een veelvoud van die schadelijke stoffen, soms tot meer dan 25 keer zo veel.
Pure misleiding, vinden de initiatiefnemers van de rechtszaak tegen de Nederlandse overheid, stichting Rookpreventie Jeugd van de longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker. Ze willen dat de rechter het ministerie van VWS dwingt op te treden tegen ‘de sjoemelsigaret’.
‘De meetmethode ligt vast in een Europese richtlijn’
Tabaksfabrikanten hebben in het vloeipapier van sigaretten gaatjes gemaakt, waardoor tijdens controles van tabaksproducten in rookmachines extra lucht wordt aangezogen. De tabaksrook wordt bij de metingen sterk verdund, precies tot aan de voorgeschreven maxima van giftige stoffen. Rokers drukken die gaatjes met vingers dicht, waardoor zij wel een grote hoeveelheid teer, nicotine en koolmonoxide binnen krijgen. De tabaksindustrie heeft destijds een bepalende invloed gehad op het ontwerp van de Europese meetmethode.
VWS weigerde na de klacht van Rookpreventie Jeugd in te grijpen, ook nadat het ‘eigen’ onderzoeksinstituut RIVM in 2018 aantoonde dat sigaretten bij normaal roken veel meer nicotine, teer en koolmonoxide afgeven dan toegestaan. Volgens VWS kan er niet worden opgetreden omdat de meetmethode vastligt in een Europese richtlijn. Daarom spanden de longartsen drie jaar geleden een rechtszaak aan.
De Rotterdamse bestuursrechter vroeg in februari 2020 het Europese Hof van Justitie om uitleg van de Europese richtlijn. Uit het arrest van dit hof kon worden afgeleid dat de Europese rechter vindt dat er een meetmethode moet zijn die betrouwbaar meet wat een rokers gemiddeld inhaleren ‘bij beoogd gebruik van de sigaret’. Met geperforeerd filterpapier is er geen sprake van een betrouwbare meting.
Het Europese Hof brengt de Rotterdamse rechtbank in een moeilijk parket
Het ministerie van volksgezondheid vindt al langer dat de meetmethode niet deugt, maar binnen Europa is geen steun voor aanpassing. VWS stelt dat de gammele Europese methode dwingend is voorgeschreven in de EU, al geeft het ministerie toe dat een door de wereldgezondheidsorganisatie WHO ontwikkelde nieuwe meetmethode een veel eerlijker uitslag geeft van het totaal aan giftige stoffen dat rokers inhaleren. Het ministerie wees er vanmorgen bij de Rotterdamse bestuursrechter op dat de huidige meetmethode destijds niet alleen is bedacht om de schade voor rokers enigszins te beperken, maar ook om de interne Europese markt te beschermen.
De Nederlandse tabaksindustrie verzet zich tegen iedere verandering. “De huidige meting deugt. Er is geen andere methode nodig”, aldus Jan Hein Strater, namens vijf van de zes fabrikanten – marktleider Philip Morris doet niet mee. Een Nederlandse rechter kan volgens de industrie niet voor de hele EU gaan bepalen welke meetmethode er moet worden gebruikt. “Dat is aan de Europese Commissie.”
Het arrest van het Europese Hof van Justitie brengt de Rotterdamse rechtbank in een moeilijk parket, omdat de tekst van de uitspraak op sommige punten niet heel helder is. Volgens de advocaat van de eisende partij, Phon van den Biesen, is de puzzel niet zo moeilijk: “Het gaat hier om bescherming van de burger, het arrest is helder.” Of, zoals longarts Pauline Dekker het verwoordde: “De huidige meetmethode is het extreemste voorbeeld van een sector die zijn eigen vlees keurt en dat terwijl er jaarlijks in Nederland 20.000 mensen overlijden door roken. Dat moet stoppen.” Uitspraak over ongeveer zes weken.
Lees ook:
Veertig euro voor een pakje sigaretten, helpt dat om rokers te laten stoppen?
Wie wil roken moet in de toekomst flink in de buidel tasten. 40 euro voor een pakje peuken in 2040, heeft staatssecretaris Maarten van Ooijen voor ogen.