Share
Voorvertoning
Informatie over recente (inter-)nationale ontwikkelingen op het gebied van tabaksverslaving en -ontmoediging.
 ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌
Deze nieuwsbrief online bekijken | doorsturen
Nieuwsbrief Tabaksontmoediging  |  Nummer 7  |  9 december 2021
 
UITGELICHT: 9e Conference of the Parties (COP9) Kaderverdrag inzake Tabaksontmoediging
De 182 landen die partij zijn bij het internationale WHO-Kaderverdrag inzake Tabaksontmoediging onderhandelen eens in de twee jaar over de implementatie van het verdrag. Van 8 t/m 12 november vond alweer de negende editie van deze Conference of the Parties (COP) plaats. COP9 zou eigenlijk in 2020 plaatsvinden in Nederland, maar is door de coronacrisis uitgesteld en heeft een digitale vorm gekregen. Omdat digitaal onderhandelen uitdagingen kent, is de agenda ingekort en zijn de meer inhoudelijke agendapunten doorgeschoven naar COP10. Wel is tijdens COP9 een besluit aangenomen dat het belang van tabaksontmoediging ten tijde van de coronacrisis onderstreept. Ook is besloten dat er een investeringsfonds wordt ingesteld, waardoor er via vrijwillige bijdragen van lidstaten en andere partijen, zonder invloed van de tabaksindustrie, meer budget ontstaat om het Kaderverdrag wereldwijd te implementeren. Journalisten van The Investigative Desk maakten voor NRC Handelsblad een analyse van COP9, waarvoor zij onder meer spraken met demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis. COP10 staat gepland voor 2023 en zal plaatsvinden in Panama. (Daniëlle Arnold; Gezondheidsfondsen voor Rookvrij)
 
Onderzoek
Internationaal
Stoppen met roken
  • Een systematische review van 56 studies vond dat bij implementatie van stoppen met roken interventies in ziekenhuizen een uitgebreide aanpak betere en langduriger resultaten oplevert dan een korte implementatie-ondersteuning.
  • Een systematische review van 37 studies vond dat een roker beter gestopt blijft met roken als na verblijf in een rookvrije instelling gedragsondersteuning en medicatie worden voortgezet. De meest veelbelovende methoden van gedragsverandering waren gericht op het stellen van doelen en sociale steun.
  • Een Cochrane review van 37 artikelen over interventies voor het voorkomen van gewichtstoename na stoppen met roken vond bij geen van de onderzochte interventies robuust bewijs voor een klinisch relevant effect.
  • Een gerandomiseerde studie uitgevoerd in verschillende gemeenten in Denemarken vond dat financiële prikkels leidden tot vaker stoppen met roken vergeleken met geen interventie of gezondheidscampagnes. Gezondheidscampagnes leidden tot meer deelname aan stoppen met roken programma's, maar niet tot vaker stoppen met roken.
  • Een cohortstudie vond dat informatie over het aantal carcinogenen in tabak op gestandaardiseerde verpakkingen leidde tot meer bewustwording en een hogere risicobeleving onder mensen die roken. De informatie leidde niet tot (de intentie om te) stoppen met roken.
Rookverbod in de gevangenis

  • Een studie naar roken onder gedetineerden vond dat een rookverbod in gevangenissen leidde tot uitgifte van 42% meer nicotine vervangende middelen. Een rookverbod zou kunnen leiden tot een betere fysieke gezondheid en stoppen met roken kunnen aanmoedigen, zonder dat er negatieve gevolgen voor de mentale gezondheid op korte termijn waren.
Gateway naar alcohol en cannabis
  • Een genoombrede associatiestudie onderzocht of tabak en alcohol fungeren als 'gateway’ naar andere verdovende middelen en vond dat beginnen met roken zowel kan leiden tot een hogere wekelijkse alcoholinname als tot cannabisgebruik en -afhankelijkheid.
Hollandse nieuwe
Jasper Been (Erasmus MC) schreef dat het Europese streven om de tabaksepidemie in te dammen kan worden versneld door blootstelling aan tabak te framen als een inbreuk op de rechten van kinderen.
Nienke Boderie (Erasmus MC) observeerde dat mensen die in een rookvrije zone rookten vaak een positieve of neutrale reactie gaven wanneer zij hierop werden aangesproken en hun gedrag aanpasten.
Leonieke Breunis (Erasmus MC) toonde aan dat de implementatie van een rookvrije zone in het centrum van Rotterdam resulteerde in een aanzienlijke afname van mensen die roken in de zone.
Leonieke Breunis (Erasmus MC) beargumenteerde in haar editorial naar aanleiding van een studie waarin financiële prikkels onderdeel waren van een stoppen met roken interventie voor zwangeren, dat financiële prikkels moeten worden opgenomen in stoppen met roken richtlijnen voor zwangeren.
Anne Buitenhuis (UMC Groningen) concludeerde dat een hoge mate van zelfeffectiviteit een belangrijke factor is voor succes bij een stoppoging.
Kim Cajachagua-Torres (Erasmus MC) vond dat gebruik van tabak en cannabis tijdens de zwangerschap door de moeder en de vader vergelijkbare effecten had op lichaamsvet en cardio-metabole factoren van het kind, dus eerder samenhangt met sociale en lifestyle factoren dan met blootstelling van de foetus.
Tobias Dekker (Amsterdam UMC) concludeerde dat patiënten met een niet-affectieve psychotische stoornis die roken hoger scoren op tests voor sociale cognitie dan patiënten die niet roken.
Cloé Geboers (Universiteit Maastricht & Trimbos-instituut) vond dat de helft van de dagelijkse Nederlandse rokers pas bereid waren om te stoppen met roken bij een prijs van €60 per pakje. Dit onderzoek kreeg veel aandacht in de media (NRC, AD, Trouw).
Anne Havermans (RIVM) vond dat minder dan 50% van de Nederlandse bevolking bekend is met cigarillo's, verhitte tabak of nicotinezakjes en dat minder dan 15% deze producten ooit heeft gebruikt.
Heleen van der Heijden (Amsterdam UMC) zag geen verband tussen roken en cognitieve beperking tussen rokers en niet-rokers met een sterk verhoogd risico op psychose.
Laura Loman (UMC Groningen) toonde aan dat verschillende leefstijlfactoren, waaronder het roken van 8 of meer sigaretten per dag, geassocieerd zijn met het ontwikkelen van handeczeem.
Jolanda Mathijssen (Tilburg Universiteit) associeerde roken onder adolescenten met verschillende persoonlijkheidskenmerken, angst, hopeloosheid, impulsiviteit en sensatie zoeken. Bij jongens waren deze kenmerken gedurende de adolescentie minder stabiel aanwezig dan bij meisjes.
Ajla Mujcic (Trimbos-instituut) vond dat de manier waarop stoppen met roken (als ook het verminderen van alcoholgebruik) wordt aangekaart bij mensen die kanker hebben gehad zou moeten stoelen op een positieve, niet-veroordelende toon en de autonomie van de patiënt moet benadrukken. De studie rapporteert daarnaast over concrete voorkeuren rondom digitale interventies in deze doelgroep.
Charlotte Pauwels (Universiteit Maastricht) stelt in haar proefschrift dat de blootstelling aan schadelijke stoffen van de roker voor gewone sigaretten twee tot drie keer hoger is dan met de huidige meetmethoden wordt aangetoond. Voor lichte of milde sigaretten is dit nog meer.
Mirjam Roffel (Rijksuniversiteit Groningen) suggereerde op basis van in vivo en in vitro data dat miRNA-223-3p een regulatoire rol speelt bij COPD en rook-geïnduceerde ontstekingsreacties.
Dennis de Ruiter (Universiteit Maastricht) gaf een overzicht van stoppen met roken interventies in de eerstelijnszorg in Nederland en hun werkzame elementen, werkingsmechanismen en betrouwbaarheid van implementatie.
Tessa Scheffers-van Schayck (Trimbos-intituut) onderzocht de barrières die zorgprofessionals ervaren in het gebruik van de doorverwijstool Rookvrije Ouders waarmee zij ouders kunnen doorverwijzen naar een effectieve telefonische stoppen-met-roken coaching.
Tessa Scheffers-van Schayk (Trimbos-instituut) schreef de factsheet ‘Rookvrij Zwanger Worden', waarin een literatuuroverzicht wordt gegeven van de risico's van (mee)roken in de periode rondom het zwanger worden.
Andreas Schmidt (Rijksuniversiteit Groningen) beargumenteerde dat vrijheid van keuze het tabaksontmoedigingsbeleid niet in de weg staat, maar juist ondersteunt.
Eric Slob (Erasmus Universiteit Rotterdam) concludeerde dat mensen met een genetische aanleg voor roken bij relatief hoge accijnzen op tabak waarschijnlijk minder vaak en minder zwaar roken.
Yvonne Staal (RIVM) ontwikkelde een model om de aantrekkelijkheid, verslavende werking en toxiciteit van nieuwe tabaks- en aanverwante producten te onderzoeken.
Henrico Stam (Erasmus Universiteit Rotterdam) rapporteerde dat versnelling van de interne klok kan leiden tot overschatting van de tijd, wat kan leiden tot verslavingsgevoeligheid. Bij rokers en zware alcoholgebruikers werd een snellere tijdsschatting gevonden.
Wouter Visser (RIVM) ontwikkelde een methode waarmee in onderzoekssetting een geschikt batterijniveau voor e-sigaretten gekozen kan worden en zo de chemische analyse van e-sigaretdamp verbeterd wordt.
Si Wen (Universiteit van Amsterdam) ontwierp een vernieuwde methode op basis van ‘Approach Bias Modification’ om mensen die roken te trainen op omgaan met zin om te roken en concludeerde dat het model niet de gewenste effecten had.
Si Wen (Universiteit van Amsterdam) identificeerde drie clusters van rokers onder deelnemers van 'web-based' programma's om te stoppen met roken met specifieke karakteristieken en resultaten.
Eefje Willemse (Trimbos-instituut) ontwikkelde de factsheet ‘Monitor Rookvrije Start 2021’, waarin de stand van zaken rondom stoppen-met-roken beleid binnen Verloskundig Samenwerkingsverbanden in kaart worden gebracht.
 
Projecten
Lopende zaken
In de startblokken
  • Vanaf 20 december is de landelijke campagne PUUR rookvrij weer te zien via video’s en banners op websites en social media. Rokers worden aangemoedigd het nieuwe jaar rookvrij in te gaan en hun stopdatum te plannen op 1 januari. Als steuntje in de rug kunnen zij zich aanmelden voor Stopmail. Voor professionals: draag de boodschap van PUUR rookvrij uit en maak een gepersonaliseerde poster met de postergenerator of bestel de gratis campagnematerialen voor in de wacht- of spreekkamer.
  • Nieuwe stoppen-met-roken app voor jongvolwassenen! Per 1 januari 2022, precies op tijd voor de goede voornemens, gaat de nieuwe stoppen-met-roken app ‘Quiddy’ live. In deze blog vertelt Claire de Nerée waarom veel jongvolwassenen nog altijd roken, en hoe Quiddy deze doelgroep zou kunnen helpen bij het stoppen.
  • Gezocht: partners of organisaties die volgend jaar willen meedenken rondom de problematiek over roken onder jongvolwassenen (18-25 jaar). Meer informatie of  aanmelden bij de Coalitie Jongvolwassenen en Roken 2022: Claire de Nerée (cneree@trimbos.nl).
  • Kans op leuke prijzen! De Smokefree Challenge gaat in januari 2022 weer van start en daagt leerlingen uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs uit om een half jaar niet te (beginnen met) roken. En wie op jonge leeftijd niet begint met roken loopt minder risico dat op latere leeftijd wel te gaan doen.
  • Informatie nodig over het rookvrij maken en houden van uw onderwijsterrein? Vanaf februari 2022 vindt u deze informatie op www.helderopschool.nl
Terugblik
 
Beleid
Minder waterpijpgebruik kan door regulering in de horeca
In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) onderzocht SEO Economisch Onderzoek de gevolgen van verschillende scenario's waarbij de schadelijkheid van waterpijpgebruik werd verminderd. Het instituut concludeerde dat een rookverbod in de horeca op kruidenrookproducten, op waterpijp roken zelf of op zoete smaakjes zal leiden tot respectievelijk 15.000, 30.000 en 83.000 minder waterpijprokers.
RIVM kiest 23 tabakssmaakstoffen voor de e-sigaret
De overheid wil e-sigaretten minder aantrekkelijk maken, vooral voor jongeren, door het verbieden van zoete smaakjes en fruitsmaken. Het RIVM selecteerde 23 smaakstoffen met tabakssmaak die als enige nog toegestaan zouden kunnen worden.
KWF, Hartstichting en Longfonds roepen om accijnsverhoging tabak in 2022
In een noodkreet aan Den Haag roepen de drie fondsen, die initiatiefnemers zijn van de Rookvrije Generatie, op om zo snel mogelijk een accijnsverhoging op tabak door te voeren. Hiertoe zou voor 31 december 2021 een wijziging van het Belastingplan 2022 moeten worden voorgesteld. In het Preventieakkoord is afgesproken dat een pakje sigaretten in 2023 verhoogd kan worden tot 10 euro, mits de accijnsverhoging uit 2020 een positief effect had. Het RIVM concludeerde eerder dit jaar dat 11% van de rokers na de recente prijsverhoging stopte .
Washington D.C. geeft voorlopige goedkeuring voor aanscherpingen tabakswet
De DC council heeft voorlopige goedkeuring gegeven voor een wetswijziging die de verkoop van sigaretten met andere smaken dan tabakssmaak verbiedt, en de verkoop van e-sigaretten binnen een straal van 400 meter van een middelbare school verbiedt. Na goedkeurig van de burgemeester en het congres zal de wetswijziging worden ingevoerd.
Dampproducten met nicotine ook online alleen op recept in Australië
Per 1 oktober is de elektronische rookwarenwet in Australië aangescherpt. Nicotine-houdende dampproducten zoals e-sigaretten, nicotine pods en nicotine-houdende e-vloeistoffen waren al enkel te koop op doktersrecept. Dit geldt nu ook voor aankopen via (internationale) websites.
Ierland verhoogt tabaksaccijns met €0,50 naar €15 per pakje in 2022
Het Ierse Ministerie van Financiën heeft een accijnsverhoging van €0,50 per pakje van 20 sigaretten bekend gemaakt in de begroting voor 2022. Accijns op andere tabaksproducten, zoals shag, worden naar verhouding verhoogd. Het ministerie verwacht €56 miljoen aan extra opbrengsten door de accijnsverhoging.
Ambities Ierland: rookvrije auto's & verkoopverbod onder de 18
Ierse gezondheidsminister Robin Swann richt zich in zijn plannen voor tabaksontmoediging sterk op de bescherming van kinderen en jongeren, bijvoorbeeld door het huidige rookverbod uit te breiden naar privé vervoersmiddelen waar kinderen in aanwezig zijn. Ook ambieert Swann een verkoopverbod voor nicotine inhalatie producten, zoals e-sigaretten, voor iedereen onder de 18 jaar.
Media
Oproep WHO aan landen om meer te investeren in tabaksontmoediging
Directeur-generaal van de WHO, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, vermeldt dat het aantal mensen dat rookt daalt, maar dat er nog veel gedaan moet worden om het aantal rokers wereldwijd per 2025 terug te brengen naar 1,25 miljard. Hij doet een dringende oproep aan alle landen om meer te investeren in tabaksontmoediging.

Lidl stopt per direct met verkoop van sigaretten
Lidl stopt per direct met de verkoop van sigaretten en andere soorten tabak. Lidl loopt daarmee vooruit op de algehele sigarettenban voor supermarkten die per 2024 ingaat. Staatssecretaris Blokhuis roept andere supermarkten op om, net als Lidl, te stoppen met de verkoop van tabaksproducten.

De e-sigaret in het buitenland
Engeland neemt mogelijk binnenkort de e-sigaret op in het basispakket van de zorgverzekering. Staatssecretaris van Volksgezondheid Sajid Javid verwacht dat met deze ontwikkeling het gebruik van tabakssigaretten zal dalen. In de Verenigde Staten hoopt men dat het gebruik van tabakssigaretten zal dalen met het recente akkoord op de verkoop van e-sigaretten met alleen tabakssmaak. Dit in contrast met Hong Kong, dat per medio 2022 de verkoop van e-sigaretten en heat-no-burn-producten juist verbiedt.

Stoppen met roken-pillen op essentiële medicijnenlijst van de WHO
Om de twee jaar publiceert de World Health Organization (WHO) de Model List of Essential Medicines (EML), een lijst met essentiële medicijnen.  Waar voorheen alleen nicotine vervangende middelen op de lijst stonden, zijn nu ook bupropion en varenicline toegevoegd.

Scherp blijven op de tabakslobby
Marc Willemsen, Programmahoofd Tabak van het Trimbos-instituut, waarschuwt dat de overheid alert moet blijven op de tabakslobby en pleit voor verdere inperking van mogelijke samenwerkingen met de tabaksindustrie. Zo blijkt uit recent onderzoek van de NRC dat tabaksbedrijven consumentenorganisaties financieren om de gesprekken te beïnvloeden tijdens de internationale onderhandelingen over strenger tabaksbeleid. Ook oordeelde de NVWA recent dat campagnes van tabaksfabrikanten te kwalificeren waren als reclame en werden de tabaksfabrikanten beboet. In België werden vier sigarettenfabrikanten aangeklaagd voor het uitwisselen van informatie over prijzen.

Agenda
Binnenlandse bijeenkomsten
Buitenlandse bijeenkomsten
 
Nurda Kolagasigil-Akdemir en Charlotte Genders zijn gastredacteurs bij deze editie van de nieuwsbrief.
Zij studeren Geneeskunde aan de Universiteit Utrecht.
 
Redactie
Esther Croes
Marieke van Aerde
Cloé Geboers
Eefje Willemse
Wiebe Dam
Volg ons of neem contact met ons op
 
 
 
 
Trimbos-instituut
Da Costakade 45
3521 VS Utrecht
Nederland



Email Marketing door ActiveCampaign